pisany od mnichów werduńskiego klasztoru, który on naprzód fundował. Żył około roku Pańskiego 780. (Tritemius lib. 3, cap. 196. Albertus Crancius in Metrop. Saxonium lib. 2, cap. 16).

Ludgerus, z Fryzji rodem, rodziców miał zacnych i chrześcijańskich, dziad jego pierwszym był w domu jego chrześcijaninem, na imię Wurysyngus. Matka jego była Liafburga, którą Pan Bóg, skoro się urodziła, z dziwnego niebezpieczeństwa wybawić dla tego owocu żywota jej raczył. Bo baba jej, będąc niewierną, gniewała się o to, iż matka jej dziewki same rodziła; przetoż skoro ta Liafburga, matka ś. Ludgera, na świat przyszła, utopić ją służebnicy kazała. Gdy ją topiła w cebrze wody, dzieciątko dopiero urodzone rączkami się u wierzchu cebra uwiesiło, iż się z niem biedzić ona niewiasta poczęła; a wtem sąsiadka przybieży, zawoła na nią i odjęła jej ono dzieciątko, któremu skusić trochy miodu dała dla bezpieczności zdrowia jego, bo ono pogaństwo miało ten obyczaj, iż tego dziecięcia zabić i gubić już nie mogli, które narodziwszy się, czegoś skusiło. I tak od śmierci wybawiona, a potem matce wrócona, gdy wyszła zamąż, urodziła tego to Ludgera świętego.

Z dzieciństwa zaraz od Pana Boga na stan duchowny naznaczony był. Żadnego jego igrania innego nie było, jedno książki, które ze skóry drzewianej czynił i lada czem po nich kreślił. I gdy go spytano: coś dziś robił? — nie rzekł, jedno: iżem pisał albo czytał. A gdy go spytano: kto cię nauczył? — odpowiadał: Pan Bóg, prawie to Duchem Bożym mówiąc. Przetoż skoro podrósł, w mniejszych się szkołach początków nauk nauczywszy, do wielkich się szkół prosił. I pierwej u Grzegorza niejakiego w trajektońskim kościele, a potem u onego zacnego doktora Alkuina w klasztorze eboraceńskim w Anglii w Piśmie Świętem wyćwiczony był. Świecką się filozofją nie bawił, to tylko do serca niósł i w uściech miał, co ku czci Bożej i rozumieniu Pisma a do potwierdzenia wiary katolickiej i żywota pobożnego służyło.

Alkuinowi był tak miłym uczniem, iż go najmilszym synem swym zwał, bo człowiekiem był wielkich cnót i bardzo do miłości ludzkiej udatnym, tak żywotem jako i obcowaniem i rozmową. U tego Alkuina półpięta się lat ucząc, nietylko wykładaniu się Pisma ś. przypatrzył i niektóre z nim świeckie księgi przeczytał, ale się też u niego reguły mniskiej nauczył i żywota ich doskonale dostąpił. Gdy został diakonem, biskup trajekteński Alberykus, widząc cny żywot i nauki jego, używać go począł na szczepienie wiary między pogaństwem we fryzyjskiej i saskiej ziemi. I naprzód go posłał do Fryzji, tam, gdzie też przedtem Wulframus wiarę Chrystusową rozsiewał, aby tam bałwochwalską i szatańską służbę psował, a Boską znajomość szczepił, co on z wielką ochotą, na to zdrowie swoje ważąc, uczynił. I poszczęścił Pan Bóg, iż we Fryzji tak sobie śmiało poczynał, iż ich bałwany i bogi obalał, psował, rozmiatał, złoto z nich i srebro łupił a ubogim dawał, gdy samoż pogaństwo na to patrzało, a nikt mu żadnej przykrości uczynić nie śmiał. Tak cześć Bożą miłującego, ręka Boża mocno broniła i postrach na serca pogańskie puściła.

Przyzwał go potem biskup Alberykus do siebie, i kapłanem go poświęciwszy, doktorowską mu katedrę do czasu poruczył. Potem, gdy saski książę poganin Windekindus Fryzję opanował, a Fryzowie się zasię do starego pogaństwa obrócili (kaznodziei jednak i kapłanów nie zabijał, precz im tylko wychodzić kazał), ś. Ludgerus żałując, iż męczeńskiej korony odnieść nie mógł, do Rzymu poszedł, i tam od Leona papieża uczczon i kościami świętemi obdarowan, szedł do klasztoru benewentańskiego, gdzie reguła ś. Benedykta statecznie kwitnęła. I tam dwa lata sam się u drugich żywota doskonałego uczył, i drugich zakonników wielkim a dziwnym swym przykładem naprawował, bo to, co w regule mieli, to wszystko w jego obyczajach widzieć mogli. Lecz w klasztorze nie mogła się długo ta świeca taić, gdy Alkuina Karolus Wielki, pierwszy z Francji cesarz, do siebie przyzwał, za radą jego po ś. Ludgera pisał, aby mu na opatrowanie Kościoła Bożego przybył, bo ten cesarz gorące bardzo o rozmnożenie wiary chrześcijańskiej staranie czynił. Acz nie rad pokój klasztorny opuścił, wszakże przez miłość ku Alkuinowi, mistrzowi swemu a naprzód, aby innym dla Pana Boga pożyteczny był, jechał do cesarza. Gdy do rozmowy przyszedł, pytał cesarz, czegoby się podjąć wolał — jeśli wielki klasztor białogłów, czyli mniejszy mężczyzn, w którym byli kanonicy, sprawować? On mądrze powiedział: Wielkim wielkie, mnie małemu mały męski niech dany będzie, gdy to wolą Bożą jest. Trudniejsze jest sprawowanie białogłów, i pokusy większe i obmowy; ja na męskim, powiada, przestanę. I polecił mu klasztor, Lotuse nazwany, gdzie braci w wielkiej pokorze i usługiwaniu im w Bogu sprawował, nic nie rozkazując, czegoby sam pierwej nie wypełnił.

Potem, gdy pięć miast we Fryzji dobrowolnie się Karolusowi poddało, tam między pogan Ludgera ś. posłał. On tam szedłszy, wiarę ś. szczepił, bałwany obalał, kościoły budował i nauką chrześcijańską serca ludzkie napełniał, do żywota bogobojnego ich przyprawując. A z ochotą ku czci Chrystusowej i do innych pogan, którzy jeszcze Karolusowi poddani nie byli wyruszał. A potem, gdy Karolus saską ziemię opanował, jego tam na takież wiary świętej szczepienie posłał. I był na biskupstwie monasterskiem, wszystkie apostolskie posługi czyniąc, i saski naród do wiary ś. z pogaństwa przywodząc. Acz długo bez biskupiego poświęcenia lud on sprawował, pracę sobie biorąc, a czci biskupiej nie pragnąc; wszakże potem prawie przymuszony od Gildebalda, arcybiskupa kolońskiego, poświęcenie biskupie wziął. Wielkiej pracy użył około ludu onego który nietylko nauką, ale i cudami wielkiemi ku Chrystusowi przywodził. Takie o jego Świątobliwości ludzie mniemanie mieli, a mu raz ślepego jednego, który im pieśni o wojnach cudnie śpiewał, przywiedli, prosząc aby mu wzrok u P. Boga uprosił. Spytał ślepego, jeśli się spowiadać a za grzechy swoje pokutę czynićby chciał. On gdy na to zezwolił, kazał mu przyjść nazajutrz do siebie. Ślepy on nie zamieszkał, a Ludgerus ś. odwiódłszy się z nim na stronę, spowiedzi go wysłuchał i do pokuty go przywiódł, i krzyżem ś. jemu wzrok przywrócił. Był potem z tego oświeconego dobry człowiek i miły ś. Ludgerowi, tak iż go tajemnie do Fryzji, która była od wiary świętej odstąpiła, w domy pogan, którzy się go jako znajomego nie strzegli, posyłał, aby niewiasty, skłonniejsze do nabożeństwa, tajemnie namawiał, żeby dzieci swoje prostą wodą chrzciły, mówiąc: ja ciebie chrzczę w imię Ojca, i Syna i Ducha Ś. Co uczynił ten oświecony, i tak wiele dzieci Panu Bogu pozyskał. Tak czynili Święci, gdy w dorosłych zbawienia wmówić nie mogli — na dzieciach się cieszyli, z nich P. Bogu chwałę zbierając.

Raz mu niewiasta, rodzajem szlachetna ale nierządnie z powinowatym w małżeństwie mieszkająca, miodu przyniosła, aby jej z mężem nie rozwodził. On miodu wziąć nie chciał, a kapłani jego tajemnie go od niej wzięli, a nie mając gdzie ziej, pod ołtarz włożyli. Gdy tego dnia Mszę miał Ludgerus na onym ołtarzu, a modlitwę zaczął, naczynie się z onym miodem rozpukło i wszystek miód z niego wyciekł. Tak on nieczysty dar i łakomstwo swoich potępił, i moc swej modlitwy pokazał. Gdy swoją parafję nawiedzał, w obiad ślepy jeden wołał u okna, aby się nad nim zmiłował; dano mu jałmużnę, a on powie: Nie tego mi trzeba, prowadź mię do biskupa. I gdy go prowadzono, rzekł: Proszę cię, księże biskupie, ja ubogi ślepy — uczyń to dla Boga, abych przejrzeć mógł. A biskup rzecze: Przejrzyj dla Boga. Na to słowo dał mu Pan Bóg wnetże wzrok, iż z nimi dobrze widzący za stołem siedział. I jednego też umarłego wskrzesił. I drugiego gdy wieśniacy w niedzielę wieszali, a on się do tego trafił, prosił ich, aby go dla niego wypuścili albo wżdy na inszy czas to karanie odwlekli, a tymczasem do kościoła na Mszę szli. A oni go przedsię obwiesili. Gdy się zań we Mszy święty Ludgerus modlił, on obwieszony rano, przyszedł wieczór do biskupa, który już był po obiedzie sześć mil z onego miejsca ujechał, dziękując mu za dobrodziejstwo, że go wybawił od śmierci. On go pytał: Jakoś jest wybawion, wszak cię byli obwiesili? A on rzekł: Dwaj jacyś mężowie drewno mi, na któremem stać mógł, podłożyli, aż gdy się ludzie rozeszli, a ku wieczorowi się skłaniało, odwiązawszy mię, ciebie mi gonić a za takie dobrodziejstwo dziękować kazali. Wielki to cud był, i jako zatrzyman, i jako odwiązan i tak daleką drogę uszedł. Wiele innych cudów czynił P. Bóg przezeń, które się opuszcza.

Był w nauce Pisma Świętego bardzo biegły, co z niektórego jego pisania znać. Wypisał żywot Bonitacjusza męczennika, także Grzegorza i Alberyka, nauczycieli swoich, w którem piśmie i wielki dowcip jego i osobliwa wymowa się pokazuje. Uczniom swoim zawżdy w największem zabawieniu Pismo Ś., tajemnice jego otwarzając, wykładał. Kapicy dlatego nie nosił, iż był nigdy profesji albo obietnicy żadnej na zakon nie uczynił, ale w kanoniczym ubiorze chodząc, zakonniczy żywot doskonale wypełniał. Włosiennicę tajemnie przez cały żywot swój nosił, ciało swoje postami, niespaniem i modlitwą dręcząc. Pewnych czasów mięso jadał, ale się nigdy pokarmem ani piciem nie obciążał. Do stołu swego jako biskup drugdy i bogatych i ubogich wzywał, ciała ich potrawami a dusze świętemi rozmowami karmiąc. i

Wolności swej przed panami i cesarzem nigdy nie tracił. Jednego czasu Karolus cesarz poń dla pewnych spraw i rad posłał; skoro przyjechał a stanął w gospodzie, komornika poń posłał, aby się z cesarzem widział. On godziny swe wtenczas odprawował i zaraz iść nie mógł. Drugi raz także posłał przedsię iść aż po skończeniu pacierzy nie chciał, co drudzy źle wykładali i tem go cesarzowi hydzili. Po służbie Bożej gdy przyszedł, cesarz go pytać począł, czemu zaraz nie przyszedł. Odpowiedział: Większemum Panu służył, niźli ty, i za ciebiem Pana Boga prosił; ja rozkazanie twoje wielce sobie ważę, ale Boskie więcej. Oną wolną mową nic się cesarz bogobojny nie obraził, ale raczej rzekł: To com o tobie zawżdy trzymał, takimem cię być prawdziwie poznał, a na potem nic o tobie powiadać sobie nie dam. Tak zazdrościwi ludzie, skąd go obrzydzić chcieli, stąd go cesarzowi milszym uczynili a dobre jego serce i w Bogu postępki uprzejme tracić mu i na tem nie dały. Ojczyznę swoją, którą miał, na zbudowanie klasztoru werdeńskiego i na uczynienie miejsca uczciwego onym kościom świętym, które z Rzymu miał, obrócił, i on klasztor nadał. Zachorzawszy na drodze, na której diecezję swoją objeżdżał gdy sam czytać Pisma świętego nie mógł, czytać przed sobą kazał, a przedsię w onej niemocy mało nie codzień Mszę miwał; na której ostatnie lud pożegnawszy, kapłanów do siebie bzy: zwał i o jutrzejszem swojem z tego świata zejściu opowiedział prosząc, aby go w Werdunie w klasztorze przed kościołem pochowali, oznajmując im, iż tego lud nie dopuści, aż cesarz sam rozkaże, i po tem poznacie, powiada, iż to wola Boża, abych tam dnia sądnego czekał. A iż cesarz na to zezwoli potem poznacie, gdy po śmierci mojej nieco krwi z nosa mego cieknącej obaczycie. Co się wszystko tak stało, gdy szczęśliwie do chwały niebieskiej z ciała się przeniósł roku Pańskiego 809. Po śmierci jego wielkie się cuda na ludzkie dobrodziejstwa działy, do których wyczytania czytelnika odsyłam, aby ze mną chwaląc Pana nad pany, a tego się Świętego modlitwie polecając, pokłon dał Bogu. Przez Pana naszego Jezusa który z Ojcem i z Duchem Ś. w jednem Bóstwie rozkazuje na wieki. Amen.

______________________________________________________________________________________________________

Żywoty świętych Starego i Nowego Zakonu, ks. Piotr Skarga SI, wyd. księży Jezuitów, Kraków 1933, ss. 473-478

 

---

tagi: święci  biskup  cnotliwy 

	Kornel
	17 marca 2021 14:14

2     440    1 zaloguj sie by polubić